Terug naar begrippenlijst
Exception
Een exception (in het Nederlands vaak vertaald als ‘uitzondering’ of ‘foutmelding’) is een signaal binnen een programma of applicatie dat er iets misgaat tijdens het uitvoeren van de code. Het is de manier waarop software zegt: “Ho, dit ging niet zoals gepland.” Het kan iets kleins zijn (een bestand dat niet gevonden wordt) of iets groters, zoals een database die offline is. In plaats van meteen vast te lopen, gooit het systeem een exception – een soort digitale hand – in de lucht waarmee de code zegt: “Hier moet even aandacht naartoe.”
Inhoudsopgave
Als je code struikelt over iets onverwachts
Exceptions ontstaan als je software iets probeert te doen wat niet lukt. Denk aan:
- Delen door nul
- Een bestand proberen te openen dat niet bestaat
- Een verkeerde waarde in een API-aanroep
- Geen internetverbinding op het moment van een verzoek
In plaats van stilletjes te crashen, gooit het programma een exception zodat jij als developer (of je systeem) weet: hier moeten we wat mee doen.
Beter vangen dan crashen
Gelukkig hoef je een exception niet zomaar te laten gebeuren. In de meeste programmeertalen kun je fouten ‘vangen’ met zogeheten try-catch-blokken. De software probeert iets (try), en als het misgaat, vangt het de fout (catch) en bepaalt het zelf wat er moet gebeuren.
Zo voorkom je dat een klein probleem meteen je hele systeem platlegt. Denk aan:
- Een nette foutmelding tonen aan de gebruiker
- Een alternatieve actie uitvoeren
- De fout loggen voor analyse
Goede foutafhandeling is goud waard – zeker als je werkt aan betrouwbare, stabiele software.
Niet negeren, maar begrijpen
Heb je te veel exceptions? Dan is er vaak iets structureel mis. En negeer je ze, dan loop je het risico op rare bugs, instabiele gebruikerservaringen of gemiste signalen. Daarom is het slim om exceptions te monitoren met tools zoals Sentry, Bugsnag of Raygun, zodat je weet waar het fout gaat – nog vóór de gebruiker er last van heeft. Een exception is geen vijand, maar een waarschuwing met een knipoog.
Veelgestelde vragen
Niet helemaal. Een exception is een symptoom, het gevolg van iets wat misgaat. Een bug is de onderliggende fout in de code die die exception veroorzaakt.
Dan kan je app stoppen met werken. In productieomgevingen is dat iets wat je koste wat het kost wilt voorkomen.
Idealiter wel. Al zijn er ook globale foutafhandelingen mogelijk, is het veiliger (en gebruiksvriendelijker) om specifieke fouten bewust te vangen.
Ja, afhankelijk van je programmeertaal en omgeving. Denk aan NullReferenceException, IOException, TimeoutException – elk met hun eigen betekenis en oorzaak.
Thijn de Haas Lead developer
Gerelateerde begrippen
- Abstraction
- Access Control
- Affiliate link
- AJAX
- Algoritme
- Apache
- API
- App
- Big data
- Binary Tree
- Bitbucket
- Blockchain
- Branch
- Bug
- Caching
- ChatGPT
- Cloudflare
- Codebase
- Content Delivery Network (CDN)
- Content Management Systeem
- Cookietijd
- Cross-Site Scripting (XSS)
- Customer Relationship Management (CRM)
- Database Management System (DBMS)
