Terug naar begrippenlijst
Hashmap
Een hashmap is een datastructuur waarin je informatie opslaat in de vorm van sleutel–waardeparen (key–value pairs). Het idee is simpel: je gebruikt een unieke sleutel om een bijbehorende waarde snel terug te vinden – zonder dat je door een hele lijst hoeft te zoeken. Zie het als een digitale variant van een woordenboek. Je zoekt op het woord (“de key”) en krijgt meteen de betekenis (“de value”). En dankzij hashing gebeurt dat razendsnel.
Inhoudsopgave
Van sleutel naar supersnelle zoekactie
Stel je voor dat je in een archiefkast iets opbergt. Elke lade heeft een label (de sleutel), en in die lade zit precies datgene wat je zoekt (de waarde). Maar in plaats van handmatig te zoeken, gooi je de sleutel door een slimme formule (de hashfunctie) die meteen weet in welke lade je moet zijn.
Dat is het geheim van de hashmap: via een hashfunctie wordt elke sleutel razendsnel vertaald naar een ‘adres’ in het geheugen. Je kunt er niet alleen snel iets in opslaan, maar het ook bliksemsnel weer terugvinden. Ideaal in situaties waar snelheid en efficiëntie belangrijk zijn, zoals in softwareontwikkeling.
Geen lijstjes meer doorspitten
Hashmaps zijn ontzettend handig als je veel data hebt die je op basis van unieke identifiers wilt kunnen ophalen. Denk aan:
- Snel gebruikersinformatie vinden op basis van gebruikers-ID
- Caching van resultaten
- Bijhouden welke producten in een winkelmandje zitten (per gebruiker)
- Configuraties opslaan als key-value instellingen
Het grote voordeel? Waar lijsten lineair zoeken (en dus trager worden naarmate ze groeien), werkt een hashmap in vrijwel constante tijd. Of je nu 10 of 10.000 items hebt – ophalen duurt even lang.
Niet perfect, wél razendsnel
Hashmaps zijn supersnel, maar niet ideaal als je bijvoorbeeld alle waarden in volgorde wilt doorlopen. Ook kunnen hashcollisions ontstaan (twee sleutels die naar hetzelfde adres leiden), al gaan moderne implementaties daar slim mee om.
Daarom gebruik je een hashmap vooral als je weet: ik wil snel iets vinden op basis van een unieke sleutel en ik hoef geen gesorteerde lijst.
Veelgestelde vragen
Bijna! In veel programmeertalen (zoals Python of JavaScript) wordt het concept van een hashmap geïmplementeerd als een “dictionary” of “object”.
Een wiskundige functie die een sleutel omzet in een cijfer (de hash), waarmee de hashmap weet waar het item thuishoort.
Dan komen twee verschillende sleutels op hetzelfde adres uit. De hashmap lost dit meestal op met chaining of open addressing.
Niet echt. Als je gesorteerde of doorloopbare data nodig hebt, kun je beter een tree-structuur of lijst gebruiken.
Thijn de Haas Lead developer
Gerelateerde begrippen
- Abstraction
- Access Control
- Affiliate link
- AJAX
- Algoritme
- Apache
- API
- App
- Big data
- Binary Tree
- Bitbucket
- Blockchain
- Branch
- Bug
- Caching
- ChatGPT
- Cloudflare
- Codebase
- Content Delivery Network (CDN)
- Content Management Systeem
- Cookietijd
- Cross-Site Scripting (XSS)
- Customer Relationship Management (CRM)
- Database Management System (DBMS)
